Je�eli zachodzi potrzeba silniejszego uniesienia �eber przy intensywnym oddychaniu lub wdechu przy oporze (np...

(…) jak masz dziś wykitować, to dziś wykitujesz, i nie pomoże ci żadna ochrona.

ssaniu), fazie wdechowej przychodz� z pomoc� inne mi'�nie, czyli :zw. pomocnicze mi'�s`ie wdcc.howe. Zalicza si' do nich wspomniane ju� uprzednio rZi'�nie pochy'e szyi, mic`�nie mostkowo-obojczykowo-sutkowe,niekt�re mi'�nie o2`r'czy barkowej (przy czym warunkiem dzia'ania tych mi'�ni jest ustabilizowanie r``.mienia).
F a z a w y d e c h o `` a w spokojnym oddychaniu jest w zasadzie faz� biern� i odbywa si' bez udiia'u mi'�ni. Si'y spr'i.yste rozci�gni'tych p'uc, klatki piersiowej powinny wystarc` a� u zdrowego osobnika do przybrania pierwotnego wymiaru klatki i wydechu l`owietrza. Natomiast wtedy, gdy w fazie wydechowej istniej� jakiekolwiek opory, ndbywa si' ona z udzia'em mi'�ni wydechowych.
Przy niewielkich oporaeh w drogach oddechowych, kt�re mo�na spotka� np. w trakcie gry na tlecie, udzia' w oddychaniu bior� mi'�nie mi'dzy�ebrowe wewn'trzne i mi'sie� poprzeczny klatki piersiowej. Jednak w wi'kszo�ci przypadk�w podczas gry na instrum`:ntach d'tych wyst'puj� do�� du�e opory wydechowe, wymagaj�ce uruchamiania `,ilniejszych pomocniczych mi'�ni wydechowych. Do mi'�ni tych nale�� przede w`szystkim mi'�nie brzucha. Mechanizm ich dzia'ania wydechowego jest dwojaki. I'o pierwsze, dzi'ki przyczepom do dolnych ko�c�w �eber zmniejszaj� przy skur `zu bezpo�rednio wymiar prcednio-�tylny klatki piersiowej. Po drugie ich skurc` wzmaga tzw. t'oczni' brzuszn�, czyli ucisk poprzez narz�dy wewn'trzne na przepon' od do'u, zmniejszaj�c tym sam.ym pojemno�� p'uc.
Drugim wa�nym pomocr` iczym mi'�niem wydechowyrn jest mi'sie� najszerszy grzbietu omawiany przy mi'�niach obr'czy barkowej g�rnej. Pokrywa on prawie ca'� sw� powierzchni� klatk' piersiow� i przy skurczu zmIiiejsza jej wymiar.
Reasumuj�c, w czasie faz` wdechowej p'uca ulegaj`l intensywnemu rozpr'�aniu, tj. zwi'kszaj� sw� obj'to��. J`�dnocze�nie klatka piersiowa zmienia swe wymiary na skutek ruchu �eber, kr'gos'ul`a i po'o�enia przepony. Powi'kszenie wymiaru klatki piersiowej jest wynikiem skur:;zu mi'�ni wdechowych: przepony i mi'dzy�ebrowych.
44
`as wdechu, a wi'c wtedy kiedy p'uca rozpr'�aj� si', obni�a si' nagle ci�nienie, dzia'a na op'ucn� powierzchni' p'uca, w stosunku do ci�nienia atmosferyczStwarza to warunki przej�cia powietrza przez drogi oddechowe i powoduje ich '�anie. Ruch rozpr'�ania p'uc jest hamowany przez przeciwnie dzia'aj�ce si'y czno�ci, oporu i bezw'adno�ci p'uc. Podczas fazy wydechowcj mi'�nie wdechoac� stopniowo swoje napi'cie, a wi'c rozlu�niaj� si' i c`�nienie w jamach nych przestaje by� ujemne. W zwi�zku z tym tkanka p'ucna kurczy si', szaj�c w�wczas ci�nienie gazu w p'cherzykach p'ucnych do tego stopnia, �e nie panuj�ce w p'cherzykach przewy�sza ci�nienie wjamie ustnej. W tym czasie `uje przej�cie powietrza wydechoweg` ku g�rze, a wi'c rozp``czyna si' wydech, totnego udzia'u mi'�ni wydechowych.
-zedstawione tu mechanizmy dotycz� oddychania spokojnego. W warunkach ia instrumencie d'tym mechanizm oddychania jest odmienny i wygl�da `uj�co: faza wdechowa odbywa si' w kr�tkim czasie dzi'ki przep'ywowi ;trza przez usta. Mechanizm rozpr'�ania p'uc, zmiany ci�nienia powietrza `a mi'�ni s� identyczne z tymi, kt�re przedstawiono przy omawianiu fazy iowej, a wi'c klatka piersiowa znajduje si' w pozycji wdechowej. Pozycja ta jeszcze w dalszym ci�gu, ale ju� zaczyna si' czynno�� mi`�ni wydechowych zi t'oczni brzusznej), czyli rozpoczyna si' faza wydechowa. Mi'�nie wdechowe `zlu�niaj� si' z chwil� rozpocz'cia fazy wydechowej. Mamy wi'c tu do ;nia z jednoczesnym dzia'aniem mi'�ni wdechowych i wydechowych, b'd�cych iami antagonistycznymi, a wi'c analogiczn� sytuacj' do tej, kt�ra wyst'puje `rzy izometrycznym skurczu ramienia, gdzie dzia'aj� jednocze�nie mi'sie� towy i tr�jg'owy ramienia.
u�e znaczenie podczas gry ma czynno�� ruchowa mi'�nia przeponowego. :as fazy wdechowej mi'sie� przepony obni�a si' i ruch tzw. opadania `unkach fizjologicznych jest szybki. Podczas fazy wydechowe_j w trakcie zad'cia ona powoli unosi si' ku g�rze a� do momentu zako�czenia fazy wydechowej. i'�nie oddechowe poddawane s� w trakcie nauki gry na instrumencie d'tym ;iej skali zmieniaj�cego si' napi'cia - od najdelikatniejszego do najbardziej ywnego. Wa�ne dla prawid'owej gry jest w'a�ciwe dawkowanie i u�ycie
Zesp�l moNfologiczno-czynno�ciowy
odpowiedZialny za modyfikacj' slupa powietrza
Wprowadzone do instrumentu powietrze wydechowe ulega pewnym kacjom, kt�re decyduj� o wzbudzaniu drga� s'upa powietrza piszcza'ki, ; s� uzale�nione od pewnych mi'�ni i grup mi'�niowych szpary ustnej oraz W tym procesie bior� udzia' nast'puj�ce mi'�nie szpary ustnej: `oki szyi - przyczepia si' on z jednej strony w obr'bi`: powi'zi szyjnej, drugiej strony dochodzi do k�ta ust obni�aj�c je przy skurc`zu; czynno�� tego �nia do�� czgsto uwidacznia si' podczas gry na flecie;
45
- obni�acz wargi dolnej - r``zpoczyna si' on na brzegu dolnym iuchwy, a jego w'�kna ko�cz� si' w obr'bie wargi dolnej; mi'sie� ten obni�a warg' doln� uwypuklaj�c j� i pogrubiaj�c oraz jest mi'�niem wsp�'dzia'aj�cym z mi'�niem szerokim szyi;
- jarzmowy - przyczepem pncz�tkowym przytwierdza si' on do ko�ci jarzmowej, natomiast przyczepem ko�cowym do k�ta ust; przy skurczu poci�ga usta ku g�rze w stron' boczn�;